Archiwa tagu: wykład

Na tropie beskidzkiej pieśni ludowej

Gościem ostatniego spotkania w ramach Wakacyjnej Akademii Kultury był prof. Daniel Kadłubiec, badacz kultury, folkloru i języka Śląska Cieszyńskiego. Profesor zawitał do biblioteki w Wiśle 28 lipca i wprowadził słuchaczy w świat beskidzkiej pieśni ludowej.

Pieśń beskidzką definiuje gwara. Gdyby nie było gwary, pieśniczek, opowiadań, nie byłoby prawdopodobnie polskości na Śląsku Cieszyńskim. Pieśni przyczyniły się do jej przetrwania. Zaczęli je zapisywać chłopi w tzw. Zapiśnikach chłopów cieszyńskich.
Profesor omówił cechy pieśni ludowej – zdrobnienia, spieszczenia, powtórzenia. Przedstawił gatunki charakterystyczne dla Śląska Cieszyńskiego. Na szkubaczkach, pobabach i weselach śpiewano pieśni miłosno-żartobliwe, balladowe, pasterskie i wojackie.

Skoro tematem prelekcji były pieśni, nie mogło ich zabraknąć w bibliotece. Profesor co chwilę cytował lub podśpiewywał ich fragmenty, a na zakończenie razem z publicznością odśpiewał „Janiczek droge siecze” oraz „Szumi Jawor, szumi”.
Podczas spotkania można było zakupić książkę Daniela Kadłubca „Śpiywo Anna Chybidziurowa a jeji sómsiedzi” (jest dostępna w bibliotece) i otrzymać autograf Profesora.

Dziękujemy serdecznie wykładowcom i aktorom za rzetelne, profesjonalne przygotowanie, uczestnikom za obecność i aktywny udział w Wakacyjnej Akademii Kultury.

Zapis wykładu:

(więcej…)

O pierwszym i drugim życiu Marii Konopnickiej

Z okazji przypadającej w tym roku 180. rocznicy urodzin Marii Konopnickiej dr Renata Czyż wygłosiła wykład na temat poetki i jej powiązań ze Śląskiem Cieszyńskim. Spotkanie odbyło się w ramach Wakacyjnej Akademii Kultury i nawiązywało do ogłoszonego przez Sejm Roku Marii Konopnickiej.

Słuchacze dowiedzieli się, że poetka przyjeżdżała do Wisły, w listach do swych bliskich pisała, że zwiedziła źródła Wisły, widziała dwie „Wisełki”. Zatrzymywała się w pensjonacie pań Leśniewskich. Dr Renata Czyż omówiła planowany w 1902 r. zakup willi „Jaskółka” i „Miła” dla Marii Konopnickiej. Wspomniała o upamiętniającej tablicy w dawnym hotelu Piast i jednej z ulic nazwanej na cześć poetki. Publiczność miała okazję zadać pytania, a po oficjalnej części rozmowy toczyły się nadal w hallu biblioteki.

Zapis wykładu:

(więcej…)

Literaci w międzywojennej Wiśle

W Miejskiej Bibliotece Publicznej im. Jana Śniegonia w Wiśle 23 lipca odbył się ostatni już wykład z cyklu Wakacyjna Akademia Kultury. O literatach goszczących w Wiśle w okresie międzywojennym opowiadała dr Renata Czyż, dyrektor Miejskiej Biblioteki Publicznej.

W góry na wykłady, odczyty i spotkania autorskie przyjeżdżali naukowcy, literaci i artyści. Pierwsze kroki literackie w Wiśle stawiał Jerzy Andrzejewski, który napisał tutaj trzy opowiadania, jedno z nich dotyczyło wycieczki na Stożek. W naszej miejscowości gościli Witold Gombrowicz, Maria Dąbrowska, Stanisław Ignacy Witkiewicz, Władysław Orkan, Gustaw Morcinek, Jan Sztaudynger. Zainspirowana legendami Śląska Cieszyńskiego Zofia Kossak-Szczucka opublikowała tomik opowiadań „Wielcy i mali”, w którym opisała postać Imka Wisełki. Podczas wykładu wspomniani zostali wiślanie parający się literaturą w okresie międzywojnia – Agnieszka Pilchowa, Janka Pilchówna i Maria Pilch, której 30. rocznicę śmierci niedawno obchodziliśmy.

Cykl spotkań Wakacyjnej Akademii Kultury zatytułowany „Lata dwudzieste, lata trzydzieste…” był częścią zadania „Niepodległa na kresach południowych”, które zostało dofinansowane ze środków Programu Wieloletniego NIEPODLEGŁA na lata 2017-2022 w ramach Programu Dotacyjnego „Niepodległa”. Nawiązywał do tradycji przedwojennego Wakacyjnego Instytutu Sztuki, który organizowało Ministerstwo Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego w latach 1936-1939 m.in. w Gdyni i Wiśle.

Wszystkie wykłady Wakacyjnej Akademii Kultury 2020 można obejrzeć na bibliotecznym kanale YouTube.

Serdecznie dziękujemy wykładowcom i słuchaczom za udział, zapraszamy na spacer „Śladami wiślańskiej moderny”, który poprowadzi Przemysław Czernek 1 sierpnia.

Zapis wykładu

Artyści plastycy w międzywojennej Wiśle

W ramach Wakacyjnej Akademii Kultury w Miejskiej Bibliotece Publicznej w Wiśle 16 lipca odbył się kolejny wykład. Tym razem w świat artystów plastyków zabrał słuchaczy dr Michał Kawulok, historyk sztuki z Muzeum Beskidzkiego. Okazało się, że w latach międzywojennych dla Wisły tworzyli lub na miejscu działali wybitni artyści, odwołujący się do najnowszych trendów w sztuce europejskiej.

Jednymi z najbardziej awangardowych wnętrz, nie tylko na Śląsku, były wnętrza Zamku Prezydenta RP z polichromiami Andrzeja Pronaszki i ich wystrój, m.in. meble i żyrandole z rurki chromowanej. Ciekawą realizację młodego artysty, nawiązującego jednak do secesji, do dziś stanowi witraż w kościele ewangelickim autorstwa Adama Ciompy. Zamówienia dla kościoła katolickiego wykonywał z kolei malarz Czesław Kuryatto, który w 1938 roku osiedlił się w Wiśle na stałe. Jego pejzaże i portrety mieszkańców przechowuje Muzeum Beskidzkie. Z Wisłą związani byli także Jan Wałach z Istebnej i Paweł Steller z Hermanic koło Ustronia – wybitni drzeworytnicy. Szereg artystów wystawiało swe prace w czasie Święta Gór w 1937 roku. Plakat zapowiadający to wydarzenie wykonał Kazimierz Mann, ojciec dziennikarza Wojciecha Manna, a na ekspozycjach można było zobaczyć m.in. dzieła Adama Bunscha. Podczas Wakacyjnego Instytutu Sztuki zajęcia prowadził Karol Badura, wykłady wygłosili zaś Rafał Malczewski i sam Stanisław Ignacy Witkiewicz (Witkacy). Wiślański park kąpielowy zdobiły rzeźby Franciszka Suknarowskiego, a prezydent Ignacy Mościcki odsłonił pomnik „Źródeł Wisły” dłuta Konstantego Laszczki.

Śląski kurort beskidzki jaki powstawał w Wiśle w latach międzywojennych żył nową, polską kulturą i sztuką. Artyści realizowali zamówienia publiczne (wojewódzkie i gminne), kościelne oraz prywatne, budując Niepodległą Rzeczpospolitą. Dlatego wykład Michała Kawuloka odbył się jako część realizowanego przez bibliotekę zadania „Niepodległa na kresach południowych” dofinansowanego ze środków Programu Wieloletniego NIEPODLEGŁA na lata 2017-2022 w ramach Programu Dotacyjnego „Niepodległa”.

Za tydzień w czwartek o godz. 16.00 kolejne spotkanie. Tym razem na temat literatów goszczących w Wiśle w okresie międzywojennym wykład wygłosi dr Renata Czyż. Zapraszamy!

Zapis wykładu

Niestety pierwsze około 10 minut wykładu było nieprawidłowo nagrane (bez dźwięku) i musieliśmy je usunąć. Przepraszamy.

Modernistyczna stacja klimatyczna

W Miejskiej Bibliotece Publicznej im. Jana Śniegonia w Wiśle odbył się kolejny wykład z cyklu Wakacyjnej Akademii Kultury. Znakomitą prelekcję przygotował i przedstawił 9 lipca Przemysław Czernek z Instytutu Dokumentacji Architektury Biblioteki Śląskiej w Katowicach. Był modernizm lat dwudziestych, następnie lat trzydziestych, a na zakończenie nawet modernizm powojenny.

Historyk sztuki Przemysław Czernek omówił założenia i budowę nowoczesnej stacji klimatycznej w Wiśle w latach międzywojennych, przybliżył sylwetki głównych architektów i ich projekty zrealizowane w odrodzonej po 1918 roku Polsce. Szczególną uwagę zwrócił na inwestycje administracji publicznej, zwłaszcza województwa śląskiego kierowanego przez wojewodę Michała Grażyńskiego oraz realizacje takie jak: kolej, droga na Kubalonkę, szkoły, Zamek Prezydenta RP, Dom Zdrojowy, Dom Zborowy, park z pomnikiem „Źródeł Wisły” oraz park kąpielowy z basenem i wieżą do skoków. Nie zabrakło również projektów i realizacji inwestorów prywatnych, w tym luksusowych willi jak np. „Almira”. Myśl urbanistyczna przedwojennych architektów była tak nowoczesna, że kontynuowały ją władze okupacyjne podczas drugiej wojny światowej, a nawet komuniści.

Wykłady Wakacyjnej Akademii Kultury są częścią realizowanego przez bibliotekę zadania „Niepodległa na kresach południowych” dofinansowanego ze środków Programu Wieloletniego NIEPODLEGŁA na lata 2017-2022 w ramach Programu Dotacyjnego „Niepodległa”. Za tydzień w czwartek o godz. 16.00 kolejne spotkanie. Tym razem na temat artystów plastyków działających w Wiśle w okresie międzywojennym. Wykład wygłosi dr Michał Kawulok. Zapraszamy!

Zapis wykładu

Pocztówki i wykłady

W czwartek 2 lipca na wiślańskim rynku otwarta została wystawa plenerowa pt. „Wisła na dawnej pocztówce”. Miejska Biblioteka Publiczna w Wiśle przygotowała ją w ramach realizacji zadania pt. „Niepodległa na kresach południowych” dofinansowanego ze środków Programu Wieloletniego Niepodległa na lata 2017-2022 w ramach Programu Dotacyjnego „Niepodległa”. Realizacja tego przedsięwzięcia, jak i Wakacyjnej Akademii Kultury, nie byłaby możliwa, gdyby nie pozyskana dotacja i wsparcie finansowe, którego udzieliła Gmina Wisła, za co serdecznie dziękujemy.

Ekspozycja składa się z dwóch części. Pierwsza pokazuje Wisłę z czasów austro-węgierskich, kiedy była wsią położoną na peryferiach monarchii Habsburgów. Uboga, beskidzka miejscowość prawie w całości wzniesiona z drewna (zaledwie kilka budynków było murowanych) dopiero zaczynała się rozwijać jako wieś letniskowa. Druga część wystawy prezentuje rozwój Wisły w czasach II Rzeczypospolitej. Po I wojnie światowej, po odzyskaniu niepodległości przez Polskę, kiedy miejscowość znalazła się w granicach autonomicznego województwa śląskiego i rozkwitła. Inwestycje w infrastrukturę drogową, kolejową, rekreacyjno-sportową i użyteczności publicznej można zobaczyć na planszach wystawy, które zostały ułożone chronologicznie, aby pokazać zmiany szybko zachodzące w tym okresie. W międzywojniu Wisła z ubogiej wsi przekształciła się w modny kurort, w którym we własnym Zamku wypoczywał Prezydent RP Ignacy Mościcki i w którym wzniesiono liczne wille wypoczynkowe i pensjonaty, z których znaczna część prezentowała najnowszą, modernistyczną architekturę.

Wystawa składa się z 20 dwustronnych tablic, czyli 40 plansz. Na każdej znajduje się od 3 do 6 pocztówek pochodzących z okresu od końca XIX wieku do 1945 roku. Dawne karty pocztowe udostępnili prywatni kolekcjonerzy i zbieracze, za co biblioteka składa serdeczne podziękowania. Każda pocztówka została dokładnie opisana, co udało się dzięki pomocy historyk Danuty Szczypki. Ekspozycja na Placu Hoffa będzie dostępna cały sezon aż do 20 listopada. Zapraszamy do zwiedzania!

W czwartek 2 lipca w Miejskiej Bibliotece Publicznej w Wiśle rozpoczęła się także kolejna edycja Wakacyjnej Akademii Kultury, w tym roku przebiegająca pod tytułem „Lata dwudzieste, lata trzydzieste…”. Lipcowe wykłady nawiązują od tradycji Wakacyjnego Instytutu Sztuki, który organizowało przedwojenne Ministerstwo Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego m.in. w Gdyni i w Wiśle w latach 1936-1939. Tegorocznej Akademii towarzyszy wystawa planszowa dostępna w holu biblioteki pt. „Stacja: Niepodległa. Na torach II RP”. Wystawę poświęconą kolejom w II Rzeczypospolitej przygotowało Biuro Programu „Niepodległa” we współpracy z Urzędem Transportu Kolejowego. Jest to materiał popularnonaukowy przedstawiony na 8 planszach, na których można zobaczyć jak podróżowało się koleją w okresie międzywojennym. Jest tabor i kolejarze, podróżni i nowe dworce kolejowe, sieć kolejowa i nowe lokomotywy, w tym słynna Luxtorpeda. W okresie międzywojennym do Wisły doprowadzono linię kolejową, wybudowano dwa dworce, dwie stacje, dwa mosty kolejowe, liczne przejazdy oraz dwa wiadukty, szczytowe osiągnięcia polskiej, kolejowej inżynierii technicznej, dlatego biblioteka latem prezentuje tę właśnie wystawę.

Pierwszy inauguracyjny wykład Wakacyjnej Akademii Kultury wygłosił historyk sztuki Łukasz Konarzewski, od 2017 roku śląski wojewódzki konserwator zabytków. Spotkanie nieco się opóźniło ze względu na trudności komunikacyjne i straszną burzę, ale inauguracja Akademii odbyła się zgodnie z planem. Przy zachowaniu należytych środków bezpieczeństwa słuchacze mieli okazję zapoznać się z międzywojennymi planami regulacyjnymi, które sporządzono dla Wisły w Śląskim Urzędzie Wojewódzkim. Częściowo zrealizowany projekt do dziś widoczny jest w centrum miasta, którego najważniejszymi budynkami są Dom Zdrojowy, Urząd Miasta i gmach poczty. Po wykładzie były pytania i refleksje na temat sensowności architektury modernistycznej w górach, jej wartości już zabytkowej i potrzebie jej ochrony. Wkład był transmitowany na żywo na kanale Youtube.

Biblioteka zaprasza na kolejny wykład już 9 lipca. O stacji klimatycznej i wiślańskich willach opowie Przemysław Czernek z Instytutu Dokumentacji Architektury Biblioteki Śląskiej. Zapraszamy!